Basisbeginselen
Wat is een natuurrijke, ecologische, natuurlijke tuin
Geschreven door Rebecca Van Aeken
8 mei 2024
Tuinen kunnen een verrijking zijn voor mens en natuur. Ze maken een aanzienlijk deel uit van de groene omgeving en hebben bijgevolg een grote potentie in zich. In een wereld waarin klimaat en biodiversiteit meer en meer de aandacht gaan opeisen omwille van de disbalans die overal ontstaan is, biedt een natuurrijke tuin heel wat kansen op herstel op vlak van biodiversiteit, klimaat en ecologie.
Een natuurrijke tuin vertrekt van de basis, namelijk van wat er van nature aanwezig is. Dit is met andere woorden de aanwezige bodem en het klimaat waarin de tuin gelegen is, en de fauna en flora die zich daar onlosmakelijk in thuis voelt. Door rekening te houden met wat er van nature al aanwezig is, zal het eenvoudiger worden om de ideale leefomgeving te creëren voor zoveel mogelijk plant- en diersoorten. Het uiteindelijke doel is: de tuin zo biodivers mogelijk maken door de natuurlijke processen zoveel mogelijk hun gang te laten gaan, waarbij de flora en fauna optimaal kunnen gedijen in hun natuurlijke leefomstandigheden.
De basis van die biodiversiteit zijn de planten. Zij vormen namelijk het voedsel en onderkomen voor allerlei soorten organismen en insecten, die op hun beurt dan weer de voedselbron worden voor grotere dieren zoals vogels, egels en vleermuizen. Onkruid bestaat niet in een natuurrijke tuin. Wanneer een tuin in biologisch evenwicht is zullen er, met een minimum aan onderhoud, geen soorten gaan woekeren. Bovendien zijn veel inheemse soorten die doorgaans als onkruid worden bestempeld een grote meerwaarde. De paardenbloem bijvoorbeeld. Heel wat wilde bijensoorten zijn afhankelijk van deze als ordinair bestempelde bloem.
Bijkomend voordeel van een natuurrijke tuin is dat die een pak minder onderhoud vraagt dan een standaard tuin. Een natuurrijke tuin is bijna automatisch een onderhoudsarme tuin. Een misvatting die door vele gemaakt wordt is de veronderstelling dat een natuurrijke tuin automatisch een slordige tuin is. Daar kan je de natuur zo ver haar eigen gang laten gaan als je zelf wil. Een optie is om in verschillende gradaties van wildheid te werken: rond de woning kan het groen wat meer in het gareel gehouden worden, terwijl het verder in de tuin meer en meer zijn eigen wildheid achterna kan jagen. Maar ook een modern vormgegeven tuin kan natuurrijk zijn. De oppervlakte speelt hier weinig tot geen rol. Zelfs in een kleine stadstuin kunnen dezelfde principes toegepast worden om een zo biodivers mogelijke omgeving te creëren.
Hoe maken wij werk van een natuurrijke en ecologische tuin?
- Er worden zoveel mogelijk diverse biotopen gecreëerd. Bv. zonrijk vs schaduwrijk, nat en droog, dichtbegroeid vs open plekken.
- Met behulp van planten wordt extra ingezet op de diversiteit: niet alleen door rekening te houden met de soorten, maar ook door verschillende lagen te voorzien in de vorm van bomen, struiken en bodembedekkers. Specifieke plantensoorten trekken op hun beurt specifieke diersoorten aan. Er wordt daarbij extra ingezet op bijen- en vlindervriendelijke soorten.
- Het idee van een perfecte gazonmat laten we varen en we zetten in de plaats daarvan in op een kruidrijk gazon. Wanneer je onkruid niet langer als ongewenst beschouwd, wordt het een verrijking voor de tuin en worden er automatisch meer insecten aangetrokken. Dit is een natuurlijk proces wanneer het gazon minder gemaaid wordt, maar het proces kan ook versneld worden door een zadenmengsel uit te strooien. Bij het maaibeheer kunnen bepaalde zones minder en andere meer gemaaid worden.
- Herbiciden en pesticiden zijn niet welkom. We zorgen voor een ecologisch beheer met niet-chemische bestrijdingsmiddelen. Zoals al eerder gezegd, onkruid bestaat niet, maar waar begroeiing om een of andere reden toch niet gewenst is, wordt dit verwijderd op een verantwoorde manier zonder de natuur te schaden.
- Regenwater wordt zoveel mogelijk ter plaatse gehouden zodat het op een natuurlijke manier in de bodem kan infiltreren. Dat kan door het aandeel verharding te beperken of door dit op een andere manier aan te pakken. Bijvoorbeeld door een terras met brede voegen aan te leggen, waartussen dan ook weer specifieke soorten kunnen groeien en het water door die voegen kan infiltereren.
- We zorgen voor de integratie van dood hout in de tuin waar dat past. Dit komt de biodiversiteit sterk ten gunste. Onder andere verschillende soorten kevers, paddenstoelen en mossen profiteren van dit ‘afvalproduct’. Tijdens het afbraakproces komen er dan ook weer extra voedingsstoffen in de bodem terecht.
Op deze manier worden tuinen een verlengstuk van de natuurlijke omgeving. Met respect voor alles wat leeft wordt de natuurlijke schoonheid in zijn kracht gezet. Het groen rondom onze woningen wordt zo verrijking voor de biodiversiteit en voor het welzijn van mens, dier en plant.
